O parafii

W 1871 roku w Żarowie i sąsiedzkiej Ida und Marienhütte mieszkało 192 katolików. Dynamiczny rozwój przemysłowy obu osad wymusił przyrost demograficzny mieszkańców, a tym samym wzrost ludności wyznania katolickiego. W 1885 roku spośród 1502 osób na stałe osiadłych w Żarowie i Ida und Marienhütte, 457 było katolikami, natomiast 10 lat później liczba ta wzrosła do 873 wiernych. Wedle dotychczasowego układu parafialno-kościelnego, katolicy żarowscy należeli do parafii w Pastuchowie. Wielu z nich na niedzielne oraz świąteczne nabożeństwa, udawało się także do kościoła filialnego w Łażanach. Obie świątynie były jednak zbyt małe aby przyjąć dodatkowych, tak licznych wiernych, których na dodatek szybko przybywało. Problemem było także usytuowanie obu kościołów, które znajdowały się w pewnym oddaleniu od skupiska żarowskiego. W zaistniałej sytuacji proboszcz pastuchowski ks. Wilhelm Bogedain, na początku lat 90-tych XIX wieku, podjął starania aby otworzyć w Żarowie kaplicę modlitewną. Plan został zrealizowany w 1893 roku, wraz z nowo wybudową szkołą katolicką w Żarowie (obecnie budynek przy ul. Armii Krajowej 15), w której największa sala została zaadoptowana na potrzeby modlitewne licznych Żarowian. Pierwszą mszę świętą odprawiono w nowej kaplicy 24 października 1894 roku. Od tego momentu msze święte w Żarowie odbywały się regularnie co wtorek. Nadal jednak nabożeństwa niedzielne oraz świąteczne odprawiano tylko w kościele pastuchowskim i łażańskim. W 1895 roku proboszcz Wilhelm Bogedain założył kasę budowy kościoła w Żarowie. Na drodze do realizacji ambitnego przedsięwzięcia pojawiły się jednak trzy poważne przeszkody, którymi było: zgromadzenie odpowiedniego funduszu, znalezienie odpowiedniego miejsca, na którym miała stanąć przyszła świątynia oraz uzyskanie odpowiednich zezwoleń władz państwowych i kościelnych. W trakcie 14-letniej zbiórki środków finansowych na rzecz budowy kościoła żarowskiego, zebrano wśród parafian sporą sumę ok. 22800 marek (stan z 1909 r.), która stanowiła jednak zaledwie 30% z planowanych kosztów, opiewających na kwotę 76000 marek. Z pomocą przyszły wówczas instytucje kościelne i władze państwowe. W 1900 roku i kilkakrotnie w następnych latach przeprowadzano kolektę diecezjalną na budowę kościoła, która przyniosła 4300 marek. Część funduszy wniósł Związek Św. Bonifacego, przekazując sumę 6000 marek. Sporą kwotę przekazał również książę arcybiskup wrocławski Karol Kopp. Uzyskano także dotację państwową. W trakcie wieloletnich przygotowań do budowy świątyni koniecznym stało się przeniesienie kaplicy z budynku szkolnego, w którym brakowało już pomieszczeń lekcyjnych dla powiększającej się liczby dzieci. W 1906 roku wobec niepełnego jeszcze funduszu oraz braku działki budowlanej i odpowiednich zezwoleń, zdecydowano się wybudować dom parafialny z kaplicą. Rozpoczęta w 1906 roku budowa, została ukończona w rok później. Oddanie do użytku nowego domu parafialnego, umożliwiło utworzenie w Żarowie duszpasterstwa, a pierwszym kapelanem został ks. Herman Klimke, przeniesiony z parafii pastuchowskiej do Żarowa 16 marca 1907 roku. Od tej pory msze święte w Żarowie odprawiane były regularnie również w niedziele i dni świąteczne. Ks. Klimke przejął także prowadzenie spraw dotyczących budowy kościoła żarowskiego. W 1908 roku udało się odkupić od spółki „Silesia” odpowiednią działkę budowlaną. Dwie wcześniejsze, okazały się bezużyteczne z uwagi na zbyt bliską odległość od znajdującej się nieopodal kopalni. Dysponowanie pokaźnymi środkami finansowymi oraz uzyskanie w 1909 roku odpowiednich zezwoleń od władz państwowych i kościelnych, umożliwiło rozpoczęcie budowy kościoła, która ruszyła dokładnie 10 maja 1909 roku. 28 lipca 1909 roku miało miejsce położenie kamienia węgielnego pod świątynię żarowską. Wzniesienie kościoła datowane jest na 22 października 1909 roku. Budowa wysokiej na 44 m wieży, ukończona została 9 marca 1910 roku. Poświęcenie 2 dzwonów i ustawienie więźby w domu parafialnym, odbyło się w dniu 14 kwietnia 1910 roku. Po zakończeniu wszystkich prac wykończeniowych, 29 września 1910 roku miało miejsce uroczyste poświęcenie kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie. Pierwszym duszpasterzem w nowopowstałym kościele został ks. Herman Klimke, który nadzorował jego budowę oraz dbał o całkowity wystrój.


Okazała świątynia, utrzymana w stylu neogotyckim wzniesiona została z czerwonej, nieotynkowanej cegły. Autorzy projektu, dwaj znani wrocławscy architekci Overhoff i Föhe, nadali budowli formę trójnawowego kościoła halowego. Koszty budowy był wyższy niż pierwotnie zakładano i wyniósł 85000 marek. Powstałe równocześnie probostwo kosztowało 28000 marek, z czego aż 25 tys. wydatkował na ten cel dzierżący już wówczas godność kardynała, Karol Kopp z Wrocławia. W dniu 1 września 1915 roku decyzją władz diecezjalnych duszpasterstwo żarowskie zostało podniesione do rangi kurateli, a 1 kwietnia 1920 roku utworzono samodzielną parafię, do której przyłączono Łażany i Mrowiny. Pierwszym proboszczem został ks. Klimke. Przeniesione z kaplicy przyszkolnej wyposażenie kościoła parafialnego w Żarowie było początkowo bardzo ubogie. Najcenniejszy był niewątpliwie XVIII-wieczny obraz Św. Barbary, namalowany dla kościoła w Pastuchowie, a przekazany do Żarowa w roku 1894. W czasie I wojny światowej, dokładnie w 1917 roku na rzecz „walczącej ojczyzny” kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie przekazał dwa poświęcone 7 lat wcześniej dzwony. Przed kościołem w 1918 roku ustawiony został kamienny krzyż misyjny z krucyfiksem brązowym. W drugiej dekadzie XX wieku, dzięki hojności wiernych wyposażenie kościoła zostało wzbogacone o dwa ołtarze boczne: Św. Marii i Św. Józefa, wykonane przez dyrektora szkoły obróbki drewna w Cieplicach, Cyryla Dell Antonio. W 1921 roku, czyli 11 lat po poświęceniu świątyni, pojawia się w niej ołtarz główny, powstały w pracowni Wittiga w Nowej Rudzie. W tej samej pracowni i w tym samym czasie wykonana zostaje także drewniana ambona, zawierająca płaskorzeźby 4 ewangelistów: Mateusza, Marka, Łukasza i Jana. Z warsztatu Berschdorfa w Nysie pochodzą z kolei 27-piszczałkowe organy. Do wyposażenia świątyni dołączona została również chrzcielnica, ufundowana przez H.Burkerta. W 1927 roku żarowskie małżeństwo Neugebauerów, ufundowało 3 nowe dzwony. 20 marca 1929 roku w związku z coraz bardziej pogarszającym się stanem zdrowia 50-letni ks. Herman Klimke przeszedł na emeryturę. Zmarł po trzech miesiącach 18 czerwca 1929 roku we Wrocławiu i spoczął na cmentarzu w Żarowie. Jego następcą został ks. proboszcz Bernhard Sauer. Liczba wiernych parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie w okresie międzywojennym wynosiła 1920 r. – 1650, 1925 r. – 1800, 1933 r. – 1670, 1939 r. – 1860 osób. Ks. Bernhard Sauer sprawował funkcję proboszcza parafii żarowskiej do września 1946 roku, kiedy opuścił miasto.


Bogdan Mucha


„100 lat temu wybudowano kościół w Żarowie” – historia powstania kościoła i parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Żarowie



Artykuł pochodzi ze strony:  gmina.zarow.pl za zgodą autora.
Dziękujemy Panu Bogdanowi za udosępnienie artykułu.